ნინა უფლისაშვილი - გონიერი შანტეკლერის ავბედითი სიზმარი

ბევრი ვიფიქრე  თუ რაზე შეიძლებოდა გამეკეთებინა პრეზენტაცია, პრინციპში   გასაკეთებელი ბევრია, თუმცა აზრის იმდენად დალაგება, რომ შემდეგ კითხვა “რატომ” არ გაგვიჩნდეს ძალიან რთულია. ბავშვობაში მეგონა რომ გენიოსი იყო ადამიანი, რომელსაც ჩემს უაზრო და  ბავშვურ შეკითხვებზე პასუხები გააჩნდა, ახლა კი როდესაც გავიზარდე მივხვდი, რომ გენიოსი ის არის ვინც კითხვებს სვამს, ნუ რა საკვირველია კითხვა საჭირო დროს და საჭირო თემაზე უნდა იყოს დასმული.დიახ, ის ვისაც შეკითხვები უჩნდება  ბევრი იცის, ითხოვს პასუხებს და  შემდეგ მსჯელობით მიდის დასკვნამდე.  თორემ ადამიანს რომელსაც არაფერი უნახავს და წაუკითხავს კითხვაც შესაბამისად არასდროს გაუჩნდება. ჩოსერის  ბათელი ქალის ამბავმა ბევრი კითხვა გამიჩინა, მიუხედავად იმისა რომ უპასუხოდ  დატოვებული კითხვებია, მაინც კარგია, ადრე თუ გვიან ხომ  მაინც მექნება პასუხები. და თავსაც იმით ვინუგეშებ, რომ ის ვინც კითხვებს სვამს აზროვნებს, პასუხები კი  აზროვნებასთან ერთად მოვა.  თუმცა, პასუხების ძებნას კითხვებზე რა სურთ ქალებს, რა არის  ბედნიერი  ქორწინების საიდუმლო, სად უნდა ვეძებოთ ბედნიერება მატერიაში თუ ადამიანებში, დროებით უნდა  გადავდო გვერდზე. და დავიწყებ თხრობას  შანტეკლერზე, დიახ მედიდურ   მამალზე, რომელმაც საკუთარი თავის ფასი იცოდა და დღენიადაგ გაბღენძილი დადიოდა. ქათმები კი როგორც მეფეს ისე ექცეოდნენ ცივ ნიავს არ აკარებდნენ და როგორც კი მოწყენილს დაინახავდნენ მაშინვე  ყველას საზრუნავი გამოუჩნდებოდა, მისი გართობა და ისევ გაბღენძვა, თუმცა  აბა რა იცოდნენ, რომ მეფე სულაც არ იყო, ისინი ხომ უბრალო ქათმები იყვნენ. ცოლად მშვენიერი პერტელოტი ჰყავდა, ხომ წარმოგიდგენიათ მშვენიერი ქათამი, რომელიც სათნოებით გამოირჩეოდა, ჰო, ვიცი რთული წარმოსადგენია, მაგრამ შეეცადეთ წარმოიდგინოთ ქმრის მორჩილი,    თვინიერი,  გულმართალი და გონიერი ქათამი. ვიცი ერთმანეთთან ალოგიკური კავშირია მაგრამ ვინ დაეძებს, ქათამი ეძახეთ თქვენ და ამ მშვენიერმა ქათამმა მოახერხა მისი ქმარი ისე ჩაეგდო ხელთ, რომ მედიდურ შანტეკლერს მის გარეშე სუნთქვაც წარმოუდგენელი ...თუმცა რა მოსატანია აქ მათი ამბავი, სულაც არ ვაპირებ თქვენთვის ქათმების სიყვარულის ამბის თხრობას. ჩემი საპრეზენტაციო თემა ხომ ბედისწერაზეა...  სამწუხაროდ, აქაც უამრავი კითხვა გამიჩნდა რომელზე პასუხებიც, რა საკვირველია, ისევ არ მაქვს, თუმცა როგორც აღვნიშნე საწუწუნო ჯერ არაფერია, მთავარია კითხვები მაქვს, და  რადან კითხვები მაქვს მაშასადამე შეძლებისდაგვარად ვაზროვნებ. 

        ახლა მთავარს მივუბრუნდეთ თორემ შორს წავალთ, ზოგადად ვინ მეტყვის რა არის ბედისწერა,  მიუხედავად იმისა რომ ეს სიტყვა ძალიან ხშირად მხვდება მაინც არ ვიცი რას ნიშნავს რეალურად, საინტერესოა ნუთუ მართლა ბედისწერა განაგებს ადამიანთა ცხოვრებას. მრავალ თქვენგანს დარწმუნებული ვარ ეჭვიც არ ეპარება მის არსებობაში. ხშირად  მსმენია „რაც უწერია იმას ვერ აცდება“, „ეგ ეწერა და აჰაა“, თვით ჩოსერიც კი ამბობს გულდამწვარი: „ეჰ შანტეკლერო სად წაუხვალ შენს ბედისწერას“. ანუ რა გამოდის, რომ ჩოსერსაც სჯერა ბედისწერის.  ახლა წესით უნდა მკითხოთ შუაშია  ჩვენს მედიდურ მამალთან ბედისწერა,  რომელიც გონიერი პერტელოტის თქმით არც არსებობს. ალბათ მიმიხვდით რომ გონიერს ბრჭყალებში ვსვამ თორემ აბა ქათამს ტვინი სად მოეკითხება.   მაშ ასე,  დამიგდეთ ყური თუ პასუხი გაინტერესებთ. ერთხელაც ჩვენს შანტეკლერს შეშინებულს გამოეღვიძა, არ იკითხავთ რამ შეაშინა ჩვენი მამალი?  ავბედითმა სიზმარმა დაუფრთხო ძილი. როგორც კი შეშინებულმა თვალები გაახილა და ცოლი დაინახა მაშინვე გული დაუმშვიდდა ..მშიშარა არ გეგონოთ, აბა ვის არ შეეშინდებოდა სიზმარში რაღაც არსება რომ გვენახა, რომელიც გარეგნულად ძაღლს ჩამოგავს ამასთან ძალიან  ფრთხილია, ეშმაკი თვალებით გვიყურებს და მომენტს ელოდება რომ შეგვსანსლოს.

კიდევ კარგი  მამაცი პერტელოდს არ შეშინებია, თორემ წარმოიდგინეთ ორივე მათგანს გაუსკდებოდა ერთმანეთის შემხედვარე გული. ჰაჰ კიდევ კარგი  ცოლი მაინც იყო გონიერი ქათამი  თქვენ წარმოიდგინეთ და შერცხვა კიდეც მისი აქამდე სანაქებო მეუღლის რომელიც სიზმარს ისე შეუშინებია რომ ქალთანაც კი  არ შერცხვა საკუთარი შიშის გამოხატვის,  გულში ალბათ ყველას გაგკრავთ მერედა ვის უნდა ასეთი მშიშარა მამალი გვერდით; „ო ღმერთო მაშინ რა ფასი აქვს მასთან ცხოვრებას , მის ხელში ქალი ხომ დაჭკნება და ჩამოხმება. არა მე მხოლოდ ის მაკვირვებს, კაცი სადამდე უნდა დაეცეს და სადამდე უნდა დამდაბლდეს როცა მეუღლეს ურცხად ასეთ რამეს უბედავს“ და გონიერ პერტელოტს მოჰყავს მაგალითად რომაელი ბრძენკაცი კატონი , „ სიზმარი ცრუა გვეუბნება-არამც და არამც  არ ენდოთ სიზმრებს, მგონი მარტო კატონიც კმარა.“  გონიერი  პერტელოტი უხსნის ქმარს რომ სიზმარს ნაღვლის ხურვება იწვევს. საბედნიეროდ მედიცინაშიც გათვითცნობიერებული პერტელოტი ქმარს ბალახებსაც ურჩევს განსაკურნებლად, როგორ გაუმართლა არაა ჩვენს შანტეკლერს ასეთი ქათამი რომ ჰყავს გვერდით, თუმცა პერტელოტს ასეთ გონიერ ქათამს  გული ჩაწყდა რომ ასეთი ელემენტარული რამ  რაც ნებისმიერ გლეხსაც კი ეცოდინება მისმა გონიერმა  მეუღლე არ იცოდა.. თუმცა სულაც არაა დიახაც რომ იცოდა ბრძენმა შანტეკლერმა აბა ტყუილად ხომ არ არის მამალი, უბრალოდ საბრალოს შიშისგან დავიწყებოდა. ხომ გაგიგიათ სხვა სხვის ომში ბრძენიაო. ალვათ ამ შემთხვევას ამაზე უკეთ არაფერი შეეფერება.. ეს ყველაფერი კარგი თუმცა ახლა ჩვენს  კითხვებს მივუბრუნდეტ, განა ბრძენი კატონი სიმართლეს ამბობს სიზმრის შესახებ?  ნუთუ კატონზე არანაკლებ დაეჯერება ძველთა მამათა სიბრძნესა და გონიერებას, „რამეთუ კაცის თითეული გინდა სიზმარი, გინდა  ზმანება აზრიაო ნათლისმიერი, ხოლო ღვთის ნება ისე როგორც ბედის ხატება კაცს ჟამიდაჟამ მხოლოდ სიზმრით განეცხადება.“ მთავრია გაგება და გადაშლილი წიგნივით კითხვა შეგვეძლოს ამ სიზმრის, თორემ ისე ტყუილად მოვცდებით. ჰო ვიცი დაგღალეთ და გაინტერესებთ რა მოუვიდა ბოლო ბოლო ჩვენს შანტეკლერსაც?  არ დაუჯერა თავის სიზმარს, ვერ აჯობა ბედისწერას და კინაღამ მელიის ლუკმა გახდა... კიდევ კაი ცოტა მოხერხება მაინც გააჩნდა, თორემ კი დარჩებოდნენ ჩვენი ძვირფასი ქათმები უმამლოდ.  არ გეგონოთ თითქოს ჩემს აზრს გახვევდეთ თავს, სიზმრების განა  მე მჯერა, არა ბატონო,  თუმცა მისი უგულებელყოფაც,  რა საკვირველია, კარგ შედეგს არ მოგვიტანს. ჩვენც მამლები ხომ არ ვართ არაა?   ჩვენგან აზროვნებას მოითხოვენ ამიტომ ცოტა სიზმრებსაც უნდა დავუჯეროთ ხანდახან „ვით განგების ხატს  ჩვენ თითოეულ კოშმარს და სიზმარს, უნდა შევხედოთ უფრო საღად და უფრო ფხიზლად“  თუმცა ჩემი და შანტეკლერის  რა გიკვირთ ,თვით  ფარაონებსაც, მეფეებსაც და დიდგვაროვნებსაც  სწამდა სიზმრების. გაგეცინებათ ხო?  ისე აგიხდეთ ყველაფერი როგორც   ლიდიის მეფე კრეზევსს აუხდა თავისი ავბედითი სიზმარი ..ოჰ კიდევ რამდენი მაგალითი მოგიყვანოთ , თუმცა მე ნადვილად არ მინდა დაგაჯეროთ მის არსებობაში, სულაც  არ მინდა ერთ დღეს  საშინელი სიზმრიდან გამოღვიზებულს მთელი ცხოვერება იმის გეშინოდეთ რომ სიზმარი უცილობლად ასრულდება,  უბრალოდ სიფრთხილეს თავი არ სტკივა, და ჩვენც ნუ ავიტკივებთ აუტკივარ თავს.... თუმცა რა გინდა ქნა კაცმა როდესაც გვერდით პერტელოტისნაირი ქათამი გყავს. „ცოლს რომ აჰყევ და გარეთ მაინც გამოჩერჩეტდი ახლა საწყალო ვერ გიშველის ცოლი ვერცერთი“. თუმცა აქვე ჩოსერი სანამ ჩვენს აღშფოთებას გამოიწვევს გვეუბნება რომ სულაც არ ამბობს აუგს ქალთა მოდგმაზე, არა ის  უბრალოდ განწირული მამლის აზრებს და სინანულს გადმოგვცემს, რომ მიუხედავად წინათგრძნობისა ცოლს დაუჯერა და თავს არ გაუფრთხილდა.თუმცა ცოლის რა ბრალია, ადამიანები ასეთები ვართ ზოგჯერ პატარა სასწაულსაც ვერ ვიჯერებთ და გავიძახით სანამ  არ დავინახავ არ დავიჯერებო, მე კი გირჩევთ  დაიჯერეთ და დაინახავთ. 

და მაინც საინტერესოა კითხვაზე „ღმერთმა განსაზღვრა კაცთა ბედი მათ გაჩენამდე თუ ნება მისცა მოქმედების და არჩევანის“ პასუხს  ვინ როგორ გასცემთ. იმდენი აზრი იქნება  რამდენიც ადამიანი,  და მაინც ვერ გავრკვეულვართ, რომელია მათგან სწორი და ამიტომ დღემდე გაურკვევვლია და ბუნდოვანია აზრი იმის შესახებ თუ რა განაგებს ჩვენს ცხოვრებას ბედისწერა თუ საკუთარი თავი. სულ ეს იყო ჩემი სათქმელი, ახლა კი თქვენი გადასაწყვეტია  ბრძენ კატონს დაუჯერებთ თუ მამათა ბრძნულ გამონათქვამებს .

„ ამბავი თითქოს მელასა და მამალზე გარქვით ,

მაგრამ კაცსა რგებს უფრო მისი ურგიც და მარგიც,

ნაჭუჭი უნდა გადაყარო , ფუჩეჩი გაფრცქვნა,

და სძინავს ქერქსა და ფუჩეჩში ნაყოფს და მარცვალს ,

ასე ვპოულობთ კარგს და კეთილს და მოდი ამით

ჩვენც სულ კეთილად ეს ამბავი გაგვეგოს ამინ!